Zatrzymywanie wody w organizmie to częsty temat, który pojawia się podczas wizyt kontrolnych w ciąży. Wiele kobiet zauważa opuchnięte kostki, stopy czy dłonie, zastanawiając się, czy to powód do niepokoju.
W artykule wyjaśnimy, jak rozpoznać zatrzymanie wody (czasem błędnie określane jako nadmiar wody) w organizmie podczas ciąży, kiedy jest to normalny proces fizjologiczny, a kiedy może sygnalizować problemy zdrowotne.
🔵 Czego dowiesz się z lektury?
- Zatrzymywanie wody w organizmie jest normalnym zjawiskiem w ciąży, spowodowanym zwiększoną ilością krwi, uciskiem macicy na naczynia oraz działaniem hormonów. Objawia się głównie obrzękami stóp, kostek i dłoni, które nasilają się wieczorem i po długim staniu.
- Niepokojące objawy, wymagające konsultacji lekarskiej, to nagły przyrost masy ciała, obrzęki twarzy i górnej części ciała, niesymetryczne obrzęki, ból i zaczerwienienie, a także towarzyszące dolegliwości jak bóle głowy czy zaburzenia widzenia, które mogą wskazywać na stan przedrzucawkowy.
- Obrzęki można łagodzić poprzez regularne picie wody (ok. 2,3 litra dziennie), odpoczynek z uniesionymi nogami, umiarkowaną aktywność fizyczną, ograniczenie spożycia soli, noszenie wygodnych ubrań oraz chłodne kąpiele stóp. Warto pamiętać, że obrzęki mogą utrzymywać się nawet kilka tygodni po porodzie.
Zdobądź natychmiastowy dostęp do darmowej wiedzy i relaksu!
Zapisz się na newsletter Błękitny Poród, a podaruję Ci darmową lekcję wideo o bólu porodowym oraz relaksację, która pomoże Ci się wyciszyć i przygotować na ten wyjątkowy czas.
Dlaczego w ciąży zatrzymuje się więcej wody?
Zatrzymywanie wody w organizmie dotyczy większości kobiet w ciąży, szczególnie w ostatnich miesiącach. Jest to naturalny proces, który ma swoje uzasadnienie fizjologiczne.
Podczas ciąży ilość krwi krążącej w organizmie zwiększa się o około 2,5 litra. Rosnąca macica uciska na żyły i naczynia krwionośne w miednicy, co utrudnia cyrkulację krwi i odpływ limfy.
Organizm również gromadzi więcej wody jako rezerwę na wypadek utraty krwi podczas porodu. Do tego hormony ciążowe, takie jak progesteron, wpływają na przepuszczalność naczyń krwionośnych i gospodarkę wodną. Zatrzymywanie wody jest więc adaptacją organizmu do nowej sytuacji – rozwijającej się ciąży.
Jakie są objawy zatrzymywania wody?
Zatrzymanie wody w organizmie objawia się najczęściej opuchlizną stóp i kostek, która może utrudniać zakładanie butów. Wiele kobiet zauważa też problemy ze zdjęciem pierścionków czy obrączki, a na nogach mogą być widoczne ślady po ściągających skarpetach lub rajstopach.
Charakterystyczne jest uczucie ciężkości nóg, szczególnie wieczorem, oraz tworzenie się zagłębień w skórze po naciśnięciu opuchniętego miejsca palcem.
Objawy najczęściej nasilają się pod koniec dnia, po dłuższym staniu lub siedzeniu, oraz w ciepłe dni. Zazwyczaj zmniejszają się po odpoczynku w pozycji leżącej, co jest dobrym znakiem świadczącym o ich fizjologicznym charakterze.
Kiedy obrzęki w ciąży są niepokojące?
Obrzęki są zazwyczaj nieszkodliwe, jednak czasem wskazują na możliwe problemy zdrowotne. Niepokojącymi sygnałami są nagły i znaczny przyrost masy ciała (więcej niż 1 kg w ciągu tygodnia) oraz obrzęki twarzy, szczególnie wokół oczu.
Również opuchnięte ręce czy górna część ciała to objawy, których nie należy ignorować. Warto zwrócić uwagę na niesymetryczne obrzęki, gdzie jedna noga jest bardziej opuchnięta niż druga, a także na takie, które nie ustępują po odpoczynku z uniesionymi nogami.
Szczególnie alarmujące są sytuacje, gdy obrzękom towarzyszy ból, zaczerwienienie lub ciepło w opuchniętym miejscu, a także gdy pojawiają się takie dolegliwości jak uporczywy ból głowy, zaburzenia widzenia czy ból w górnej części brzucha.
Te objawy mogą wskazywać na nadciśnienie tętnicze, a w bardziej skrajnych sytuacjach stan przedrzucawkowy (gestozę), zakrzepicę żył głębokich lub inne poważne komplikacje wymagające natychmiastowej pomocy medycznej.
Jak łagodzić obrzęki w ciąży?
Co ciekawe, jednym z najlepszych sposobów na walkę z zatrzymywaniem wody jest picie odpowiedniej ilości wody. Gdy organizm jest dobrze nawodniony, nerki mogą efektywniej usuwać nadmiar płynów i sodu. Ograniczanie płynów może natomiast prowadzić do odwodnienia, co tylko pogarsza problem.
Zgodnie z rekomendacją Instytutu Żywności i Żywienia, przyszła mama potrzebuje około 3 litrów płynów dziennie (lub więcej w zależności od wagi ciała), z czego 80% powinno być dostarczane w postaci wody. Najlepiej pić ją małymi porcjami przez cały dzień, a nie duże ilości naraz. Woda mineralna niegazowana o średniej lub niskiej mineralizacji jest doskonałym wyborem dla przyszłych mam.
Bardzo pomocny jest również odpoczynek z uniesionymi nogami. Już 15-20 minut takiego odpoczynku kilka razy dziennie może znacząco zmniejszyć obrzęki. W nocy warto podłożyć poduszkę pod nogi, aby ułatwić odpływ płynów.
Regularna, umiarkowana aktywność fizyczna to kolejny sposób na poprawę krążenia. Spacery, pływanie czy ćwiczenia dedykowane dla ciężarnych pomagają pompować płyn z powrotem do serca. Ważne jest unikanie długiego siedzenia lub stania w jednej pozycji – warto robić krótkie przerwy na ruch.
Dieta również ma znaczenie w łagodzeniu obrzęków. Ograniczenie spożycia soli, która zatrzymuje wodę w organizmie, oraz zwiększenie spożycia produktów bogatych w potas (banany, pomidory, ziemniaki, awokado) pomaga regulować bilans wodny organizmu.
Komfort w codziennym funkcjonowaniu zapewni noszenie luźnych, przewiewnych ubrań i wygodnych, niekrępujących butów. Warto unikać odzieży uciskającej określone miejsca, jak np. skarpety z ciasną gumką czy obcisłe spodnie.
Niektóre kobiety odczuwają ulgę po letniej kąpieli nóg. Można dodać do wody sól morską lub epsom, która działa łagodząco na zmęczone, opuchnięte stopy. Dodajmy, że równie wspierającym pomysłem jest masaż i poruszenie tzw. pompy limfatycznej w organizmie matki.
Nadmiar wód płodowych to co innego, niż obrzęki!
Bardzo ważne jest rozróżnienie między zatrzymywaniem wody w organizmie matki (obrzęki) a wielowodziem wód płodowych (polyhydramnios), który dotyczy płynu otaczającego dziecko w macicy. To dwa zupełnie różne stany.
Polyhydramnios występuje u około 1-2% ciąż i objawia się szybkim wzrostem obwodu brzucha, trudnościami z oddychaniem oraz uczuciem napięcia w brzuchu. Często towarzyszą mu zgaga i niestrawność.
Jest to stan wymagający specjalistycznej opieki i regularnych badań USG, gdyż może wiązać się z różnymi komplikacjami ciąży.
Co z obrzękami po porodzie?
Warto wiedzieć, że obrzęki nie znikają natychmiast po porodzie. Organizm potrzebuje czasu, aby pozbyć się nadmiaru płynów zgromadzonych podczas ciąży. Większość kobiet zauważa znaczną poprawę w ciągu pierwszego tygodnia po urodzeniu dziecka.
Nadmiar płynów jest wydalany głównie z moczem – stąd częste wizyty w toalecie w pierwszych dniach po porodzie. U niektórych kobiet pełny powrót do równowagi wodnej może zająć kilka tygodni.
Po porodzie nadal warto dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu i stopniowo wracać do aktywności fizycznej. Utrzymywanie zbilansowanej diety również wspomaga proces pozbywania się nadmiaru wody.
Jeśli po 2-3 tygodniach nadal są wyraźne lub nasilają się, warto skonsultować się z lekarzem.
Kiedy skontaktować się z lekarzem?
Zatrzymywanie wody w ciąży jest najczęściej normalnym zjawiskiem fizjologicznym. Jednak w pewnych przypadkach może sygnalizować problemy zdrowotne. Koniecznie należy skontaktować się z lekarzem, jeśli obrzęki pojawiają się nagle i są bardzo nasilone, występują na twarzy, dłoniach lub górnej części ciała, nie ustępują po odpoczynku lub towarzyszą im inne niepokojące objawy jak ból głowy, problemy ze wzrokiem czy ból brzucha.
Pamiętaj, że regularne wizyty kontrolne w czasie ciąży pozwalają lekarzowi monitorować twój stan zdrowia i wcześnie wychwycić ewentualne problemy.
Artykuł ma charakter informacyjny i nie zastępuje konsultacji medycznej. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości dotyczących zdrowia w ciąży, zawsze skonsultuj się z lekarzem prowadzącym.
Błękitna Szkoła Ciąży i Rodzenia
Wsparcie aż 8 najlepszych specjalistek opieki okołoporodowej w jednym miejscu.
Wiedza o tym, jak zadbać w ciąży o ciało, dietę, ruch i psychikę, która daje poczucie spokoju i wzmocnienia.
