Poród hormonalny
To co dzieje się w porodzie jest sterowane niezależnie od naszej woli. Jest to produkcja hormonów, którą zarządzają stare ewolucyjnie struktury mózgu odpowiedzialne za zachowania instynktowne. Struktury te nie podlegają „cenzurze” kory nowej, która z kolei odpowiada za logiczne myślenie.
Jednak obie te struktury są dla siebie antagonistyczne. Uaktywnienie jednej powoduje wyciszenie drugiej i odwrotnie.
Aby więc poród mógł postępować prawidłowo, kora nowa musi się wyciszyć (uczymy się tego podczas kursu Błękitny Poród i Błękitny VBAC). Najważniejsze porodowe hormony to:
Oksytocyna to „hormon miłości”. Odpowiada za skurcze, ale też za zachowania opiekuńcze matki po narodzeniu dziecka. Jej poziom wzrasta wraz z postępem porodu a najwięcej wydziela się tuż po narodzinach dziecka. Dzięki niej kanaliki mleczne otwierają się, aby dziecko dostało pierwszy posiłek. Jest to bardzo wrażliwy hormon, nie lubi strachu, zimna, aby głodu. Tak ważne jest więc poczucie bezpieczeństwa i komfortu w czasie porodu.
Endorfiny swoją budową chemiczną przypominają opiaty, kobieta pod ich wpływem wydaje się być w swoim świecie, jest skupiona na tym, co najważniejsze w czasie porodu, łatwiej jest jej się poddać naturalnemu rytmowi postępujących po sobie skurczy. Są naturalnym znieczulaczem. Ten hormon wydziela się podczas dużego wysiłku, np. w czasie sportu, ale też w czasie porodu. Po porodzie endorfiny osiągają najwyższy poziom, aby zniwelować zmęczenie i ból i aby matka mogła zakochać się w swoim dziecku. Aby jednak to się stało potrzeby jest kontakt skóra do skóry z dzieckiem.
Adrenalina to hormon nadrzędny, bo od niego zależy nasze przetrwanie. Dlatego można powiedzieć, że zarządza pozostałymi i wycisza ich produkcje. Dlatego tak ważne jest, aby na początku porodu, kiedy oksytocyna jeszcze nie osiągnęła wysokiego poziomu być zrelaksowaną i bez lęku przyjmować odczucia porodowe. Nadmierna produkcja adrenaliny może wyciszyć lub przerwać poród. Największy poziom osiąga zaraz przed 2 fazą porodu, aby kobieta miała siłę na wypieranie dziecka.
Tak ten proces zaprojektowała natura. Co się więc dzieje, kiedy produkcja hormonów jest zakłócona? Mogą pojawiać się komplikacje, czyli np. „spowolnienie akcji porodowej, zatrzymanie, zbyt wysokie tętno nasze lub dziecka, brak postępującego rozwarcia itd. Itd. Nie jest to oczywiście jedyna potecjalna przyczyna komplikacji w czasie porodu – inną może być np. położenie dziecka lub nadmierne napięcie w ciele itp.
Co więc zakłóca prawidłową produkcję hormonów?
Obce środowisko (np. szpitalne), zbyt ostre światło, lęk i strach, zimno, poczucie braku intymności, brak poczucia bezpieczeństwa i wsparcia, zbędne interwencje medyczne, brak informacji na temat przebiegu porodu, brak możliwości współdecydowania o przebiegu porodu i zastosowaniu ew. interwencji medycznych, brak możliwości poruszania się, zbyt częste pytania (zmuszanie do rozmowy), brak ruchu i możliwości zmiany pozycji, głód itd. Itd.
Nie każdy może ani chce rodzić w domu (a to w przypadku ciąży niskiego ryzyka i fizjologicznego porodu jest najbezpieczniejsze miejsce). Co więc możesz zrobić, aby zadbać o prawidłową produkcję hormonów? Postaw na niefarmakologiczne metody łagodzenia bólu, bo tylko one wspierają (zamiast zakłócać) naturalny rytm produkcji hormonów! Dwa najważniejsze z nich to:
Wsparcie
Najlepiej udokumentowane w badaniach naukowych. Wsparcie polega na odpowiednim reagowaniu na potrzeby rodzącej, to znaczy dostarczanie jej tego, co ona sama potrzebuje. Może to być fizyczne wsparcie w postaci masażu, ale też wsparcie emocjonalne, dodawanie otuchy czy informowanie o przebiegu porodu. Kobiety, które miały otrzymały ciągłe wsparcie jednej osoby podczas porodu (spoza personelu medycznego) rzadziej korzystały z farmakologicznych metod łagodzenia bólu, rzadziej miały cc, poród zabiegowy, natomiast częściej odczuwały satysfakcję z porodu.
Relaks
Nie jest tym samym co relaks przed telewizorem. Głęboki relaks angażuje zarówno ciało, jak i umysł. Sprawia, że wyciszamy korę nową i pozwalamy naszych najstarszym strukturom na produkcję odpowiednich hormonów. Najważniejsze elementy relaksacji to świadome oddychanie oraz umiejętność świadomego rozluźniania ciała.
Świadomy oddech polega na dostosowaniu go do każdego etapu porodu, umożliwia adekwatne reagowanie na zmieniającą się intensywność skurczy. Wydech powinien być dłuższy niż wdech. Świadome rozluźnianie ciała to umiejętność, którą można zdobyć w miarę praktyki, aby w czasie porodu ciało było rozluźnione nawet podczas skurczy co wspomaga proces narodzin dziecka (więcej przeczytasz tu).
Przygotowując się świadomie do porodu inwestujemy w łagodny poród i bezpieczne narodziny swojego dziecka.
